Kiedy leczenie żylaków powrózka nasiennego jest konieczne?

Żylaki powrózka nasiennego a płodność – kiedy leczenie jest konieczne?

Problemy z płodnością dotykają coraz większą liczbę par starających się o dziecko, a w wielu przypadkach źródłem trudności okazuje się czynnik męski. Jednym ze schorzeń przyczyniających się do niepłodności u mężczyzn są żylaki powrózka nasiennego. Choć mogą przez długi czas nie dawać wyraźnych objawów, ich obecność może znacząco wpływać na jakość nasienia i zdolność do zapłodnienia.

Jak żylaki powrózka nasiennego wpływają na płodność mężczyzny?

Żylaki powrózka nasiennego mogą negatywnie wpływać na zdolność rozrodczą mężczyzny na kilka sposobów. Najczęściej związane są z pogorszeniem jakości nasienia. Z tego powodu są częstą przyczyną niepłodności, szczególnie u mężczyzn, u których nie stwierdza się innych zaburzeń.

Żylaki powrózka nasiennego – podstawowe informacje

Żylaki powrózka nasiennego to patologiczne poszerzenie i poskręcanie żył splotu wiciowatego, który otacza nasieniowód w mosznie. Najczęściej występują po lewej stronie, co wynika z anatomicznej budowy układu żylnego. Uważa się, że problem ten dotyka nawet 15% mężczyzn ogólnie oraz do 40% mężczyzn z niepłodnością.

Powstają w wyniku zaburzenia odpływu krwi z moszny, co prowadzi do jej zastoju i wzrostu temperatury w obrębie jąder. Utrzymująca się podwyższona temperatura oraz zaburzenia mikrokrążenia mogą negatywnie wpływać na funkcje jąder, a zwłaszcza na proces spermatogenezy, czyli produkcji plemników.

Żylaki powrózka nasiennego najczęściej rozwijają się u młodych mężczyzn, zwykle w wieku od 15 do 25 lat. W wielu przypadkach są bezobjawowe i wykrywane przypadkowo podczas badania lekarskiego lub diagnostyki przyczyn niepłodności. Mimo że samo schorzenie nie zagraża życiu ani zdrowiu ogólnemu, może mieć istotny wpływ na męską płodność – dlatego jego wczesne rozpoznanie i ocena potencjalnych skutków są tak istotne.

Obniżenie jakości nasienia u mężczyzn z żylakami powrózka nasiennego

Badania wykazują, że mężczyźni z żylakami powrózka nasiennego mają istotnie gorsze parametry nasienia niż ci, u których nie stwierdza się tego schorzenia. Może dochodzić do:

zmniejszenia liczby plemników,
spadku ich ruchliwości,
większego odsetka plemników o nieprawidłowej morfologii.

Tego rodzaju nieprawidłowości mogą znacząco obniżać szanse na zapłodnienie, zarówno w sposób naturalny, jak i w przypadku metod wspomaganego rozrodu.

Wzrost temperatury w mosznie a uszkodzenie plemników u mężczyzn z żylakami

Jednym z głównych mechanizmów wpływu żylaków na płodność jest utrzymująca się podwyższona temperatura w obrębie jąder. Proces produkcji plemników zachodzi w temperaturze niższej niż temperatura ciała, dlatego nawet niewielkie podgrzanie tego obszaru może zakłócać spermatogenezę. Żylaki powodują zastoje krwi, co prowadzi do lokalnego przegrzewania i pogorszenia warunków dla dojrzewania plemników.

Zaburzenia hormonalne związane z obecnością żylaków powrózka nasiennego

U niektórych mężczyzn żylaki powrózka nasiennego mogą zaburzać funkcjonowanie komórek Leydiga, które odpowiadają za produkcję testosteronu. Obniżony poziom tego hormonu może pośrednio wpływać na płodność – zarówno przez zaburzenia libido, jak i przez zmniejszenie stymulacji niezbędnej do prawidłowego przebiegu spermatogenezy.

Objawy sugerujące problem z płodnością spowodowany żylakami powrózka nasiennego

Żylaki powrózka nasiennego przez długi czas mogą nie dawać żadnych wyraźnych objawów. U wielu mężczyzn są wykrywane przypadkowo – np. podczas badania urologicznego w ramach diagnostyki niepłodności. Jednak w niektórych przypadkach pojawiają się symptomy, które mogą sugerować, że schorzenie to wpływa na funkcje rozrodcze.

Trudności z poczęciem dziecka a żylaki powrózka nasiennego

Najczęstszym sygnałem, że żylaki mogą mieć wpływ na płodność, jest brak ciąży pomimo regularnych starań przez co najmniej 12 miesięcy. W takiej sytuacji wykonuje się badania w kierunku niepłodności, a jednym z pierwszych kroków jest ocena jakości nasienia i badanie urologiczne. Obecność żylaków w połączeniu z nieprawidłowym wynikiem seminogramu może wskazywać, że schorzenie wpływa na zdolność do zapłodnienia.

Ból i uczucie ciężkości jako symptomy żylaków powrózka nasiennego

Niektórzy mężczyźni odczuwają ból lub dyskomfort w mosznie – zwłaszcza po dłuższym staniu, wysiłku fizycznym czy pod koniec dnia. Może pojawić się uczucie „ciągnięcia” lub ciężkości po jednej stronie moszny (zwykle lewej). Choć objawy te nie są specyficzne wyłącznie dla żylaków, ich obecność powinna skłonić do konsultacji z urologiem, zwłaszcza jeśli towarzyszą trudnościom z poczęciem dziecka.

Nieprawidłowe wyniki seminogramu przy żylakach

Badanie nasienia to jedno z podstawowych narzędzi w diagnostyce męskiej niepłodności. W przypadku żylaków powrózka nasiennego można zaobserwować pogorszenie jakości i ruchliwości plemników. Czasem pojawiają się też inne nieprawidłowości, jak zwiększona liczba leukocytów w nasieniu, świadcząca o stanie zapalnym. Takie wyniki, w połączeniu z obecnością żylaków, mogą wskazywać na konieczność leczenia.

Jak wygląda zabieg chirurgiczny w leczeniu żylaków powrózka nasiennego?

Zabieg chirurgiczny, najczęściej wykonywany metodą mikrochirurgiczną lub laparoskopową, ma na celu podwiązanie lub zamknięcie poszerzonych żył. Dzięki temu poprawia się odpływ krwi z moszny, obniża się temperatura jąder i stwarzane są lepsze warunki do produkcji zdrowych plemników.

Należy zaznaczyć, że niektóre badania nie wykazują jednoznacznej poprawy parametrów nasienia po operacji – wyniki są zróżnicowane w zależności od populacji pacjentów.

Kwalifikacja do operacji żylaków powrózka nasiennego

Ocena konieczności leczenia powinna uwzględniać pełny obraz kliniczny pacjenta. Ważne są takie czynniki jak:

wiek mężczyzny i jego partnerki,
czas trwania niepłodności,
wyniki dotychczasowych badań,
obecność dodatkowych czynników ryzyka zaburzeń płodności.

Czy każdy mężczyzna z żylakami powrózka nasiennego i problemem z płodnością musi się leczyć?

Decyzja o leczeniu żylaków powrózka nasiennego w kontekście niepłodności nie jest jednoznaczna i powinna być podejmowana indywidualnie. Nie u każdego mężczyzny obecność żylaków oznacza konieczność zabiegu. W wielu przypadkach możliwa jest obserwacja i regularna kontrola, zwłaszcza jeśli wyniki badań nie wskazują na istotne zaburzenia płodności.

Wskazania do leczenia chirurgicznego u mężczyzn starających się o dziecko

Leczenie jest zazwyczaj rozważane, gdy spełnione są trzy podstawowe warunki:

stwierdzono obecność żylaków w badaniu fizykalnym lub USG,
parametry nasienia są nieprawidłowe,
para bezskutecznie stara się o dziecko od co najmniej roku.

Dodatkowo, leczenie może być wskazane w przypadku dolegliwości bólowych lub progresji zmian widocznych w badaniach kontrolnych.

Kiedy leczenie żylaków powrózka nasiennego nie jest konieczne?

Leczenia zazwyczaj nie zaleca się, jeśli:

parametry nasienia są w normie,
nie występują objawy bólowe ani dyskomfort,
para nie planuje potomstwa w najbliższym czasie,
nie ma innych przesłanek medycznych do interwencji.

W takich sytuacjach lekarz może zalecić jedynie monitorowanie stanu zdrowia – regularne badania urologiczne oraz kontrolne analizy nasienia co kilka miesięcy.

Lekarz podejmuje decyzję o przeprowadzeniu operacji wspólnie z pacjentem, przedstawiając możliwe opcje oraz ich potencjalne korzyści i ograniczenia. Niekiedy leczenie chirurgiczne żylaków może być częścią szerszego planu terapeutycznego, np. poprzedzającego inseminację lub zapłodnienie in vitro.