Jakie badania wykonuje w swoim gabinecie androlog?

Androlog to lekarz, który specjalizuje się w zdrowiu mężczyzn, szczególnie w obszarze układu płciowego i hormonalnego. Jego pomoc może okazać się kluczowa w przypadku problemów z płodnością, zaburzeń erekcji, spadku libido czy podejrzeniu niedoboru testosteronu.

Wielu mężczyzn zwleka z wizytą, nie wiedząc, jak wygląda diagnostyka i jakie badania mogą zostać zlecone. Tymczasem nowoczesna andrologia oferuje szeroki zakres badań, które pozwalają szybko i precyzyjnie ocenić stan zdrowia oraz zaplanować skuteczne leczenie.

Jakie badania wykonuje androlog podczas wizyty? Przebieg podstawowej diagnostyki

Wizyta u androloga nie ogranicza się do krótkiej rozmowy. To szczegółowy proces diagnostyczny, który pozwala lekarzowi uzyskać pełen obraz zdrowia pacjenta i dobrać odpowiednie badania. Podstawowa diagnostyka w gabinecie andrologicznym składa się z kilku etapów, które opisujemy poniżej.

Szczegółowy wywiad medyczny w gabinecie androloga

Pierwszym etapem wizyty jest rozmowa z pacjentem, podczas której androlog zbiera informacje na temat ogólnego stanu zdrowia, przebytych chorób, przyjmowanych leków oraz występujących objawów. Lekarz może zapytać m.in. o:

• poziom energii i samopoczucie psychiczne,
• jakość życia seksualnego,
• starania o potomstwo,
• zmiany w masie ciała,
• problemy z erekcją lub libido.

Dodatkowo, androlog bierze pod uwagę styl życia pacjenta, w tym dietę, poziom aktywności fizycznej, spożycie alkoholu, palenie tytoniu oraz narażenie na stres. Wszystkie te czynniki mogą wpływać na gospodarkę hormonalną i funkcjonowanie układu płciowego.

Badanie fizykalne męskich narządów płciowych i prostaty

Po zebraniu wywiadu lekarz przechodzi do badania fizykalnego. Obejmuje ono ocenę zewnętrznych narządów płciowych: jąder, najądrzy, prącia oraz moszny. Sprawdzana jest ich wielkość, konsystencja, symetria oraz obecność ewentualnych zmian, takich jak:

• zgrubienia lub guzki,
• żylaki powrózka nasiennego,
• obrzęki,
• oznaki stanu zapalnego.

U mężczyzn po 40. roku życia często wykonywana jest również palpacyjna ocena prostaty przez odbytnicę. Badanie to, choć krótkie i bezpieczne, dostarcza ważnych informacji na temat wielkości i stanu gruczołu krokowego.

Ocena cech płciowych wtórnych i ogólnego rozwoju hormonalnego mężczyzny

Androlog zwraca także uwagę na cechy płciowe wtórne, które mogą świadczyć o zaburzeniach hormonalnych. Ocenie podlega m.in.:

• rozmieszczenie owłosienia na ciele,
• obecność ginekomastii (powiększenia piersi),
• masa mięśniowa i tkanka tłuszczowa,
• zmiany skórne (np. trądzik, przesuszenie).

Nieprawidłowości w tych obszarach mogą sugerować niedobór testosteronu, nadmiar estrogenów lub inne zaburzenia hormonalne, które wymagają dalszej diagnostyki laboratoryjnej.

Wstępna ocena stanu zdrowia mężczyzny i skierowanie na dalsze badania

Na podstawie zebranych informacji androlog może już na pierwszej wizycie wstępnie ocenić, z jakim problemem może mieć do czynienia. W zależności od potrzeb zleca dalsze badania, takie jak:

• analiza poziomu hormonów płciowych,
• badanie nasienia,
• USG jąder lub prostaty,
• testy genetyczne.

W niektórych przypadkach, jeśli objawy są nietypowe lub wymagają dodatkowej konsultacji, pacjent może zostać skierowany do innych specjalistów, np. urologa, endokrynologa lub seksuologa.

Jakie badania laboratoryjne zleca androlog? Kluczowe testy dla mężczyzn

Po przeprowadzeniu wywiadu i badania fizykalnego androlog zazwyczaj kieruje pacjenta na badania laboratoryjne. To właśnie one dostarczają najwięcej informacji na temat funkcjonowania układu hormonalnego, płodności i ogólnego stanu zdrowia. Wyniki analiz pozwalają trafnie zdiagnozować problem i dobrać odpowiednie leczenie.

Badania hormonalne u mężczyzn

Hormony odgrywają kluczową rolę w zdrowiu mężczyzny, dlatego ich oznaczenie to jeden z podstawowych kroków w andrologicznej diagnostyce. Najczęściej oznaczane są:

• Testosteron całkowity i wolny – niedobór może objawiać się spadkiem libido, zmęczeniem, utratą masy mięśniowej czy problemami z erekcją.
• FSH (hormon folikulotropowy) – pozwala ocenić funkcjonowanie jąder i proces produkcji plemników.
• LH (hormon luteinizujący) – wskazuje, czy przysadka mózgowa prawidłowo stymuluje produkcję testosteronu.
• Prolaktyna – jej nadmiar może prowadzić do zaburzeń libido, niepłodności i problemów z erekcją.
• Estradiol – nadmiar estrogenów u mężczyzn może powodować ginekomastię i zaburzenia hormonalne.

W zależności od wyników tych badań androlog może zlecić również oznaczenie innych hormonów, takich jak kortyzol, DHEA-S czy SHBG (globulina wiążąca hormony płciowe).

Morfologia nasienia (spermiogram) – podstawowe badanie męskiej płodności

Nieprawidłowe wyniki mogą wskazywać na zaburzenia spermatogenezy lub obecność czynników wpływających negatywnie na jakość nasienia, np. infekcji, stresu oksydacyjnego, niedoboru testosteronu czy czynników środowiskowych.

Badanie poziomu PSA – kontrola prostaty

PSA, czyli swoisty antygen sterczowy, to białko produkowane przez prostatę. Jego stężenie we krwi wzrasta w przypadku stanów zapalnych, przerostu gruczołu krokowego oraz chorób nowotworowych. Badanie PSA wykonuje się u mężczyzn, szczególnie po 40. roku życia, w ramach profilaktyki raka prostaty.

• PSA całkowity – podstawowy parametr.
• PSA wolny i stosunek PSA wolnego do całkowitego – pomocne przy różnicowaniu łagodnego przerostu prostaty od nowotworu.

Dodatkowe badania krwi wspierające diagnostykę andrologiczną

W zależności od objawów androlog może zlecić także inne badania ogólnoustrojowe, które pomagają wykryć przyczyny zaburzeń hormonalnych lub seksualnych. Należą do nich m.in.:

• Glukoza i insulina – ocena gospodarki węglowodanowej, przydatna w kontekście zaburzeń metabolicznych i insulinooporności.
• TSH, FT3, FT4 – funkcja tarczycy, która wpływa na poziom energii i libido.
• Lipidogram – ocena profilu cholesterolu, ważna przy planowaniu terapii hormonalnej.
• Witamina D i witamina B12 – ich niedobór może mieć wpływ na samopoczucie, odporność i poziom testosteronu.

Zaawansowana diagnostyka andrologiczna w gabinecie lekarskim

Podstawowe badania często wystarczają, by określić przyczynę problemu i rozpocząć leczenie. Zdarza się jednak, że konieczne są bardziej szczegółowe testy i badania obrazowe. Zaawansowana diagnostyka andrologiczna pozwala dokładnie ocenić budowę narządów płciowych, strukturę nasienia oraz wykryć ewentualne wady genetyczne. Tego typu badania są zlecane zwłaszcza w przypadkach trudności z płodnością, przewlekłych dolegliwości bólowych lub podejrzeń chorób jąder i prostaty.

USG jąder, moszny i najądrzy – bezbolesne badanie obrazowe

Ultrasonografia jąder to jedno z najczęściej wykonywanych badań obrazowych w andrologii. Jest całkowicie bezpieczne i nieinwazyjne. Pozwala na ocenę:

• wielkości i struktury jąder,
• obecności torbieli, guzków lub zmian nowotworowych,
• stanu najądrzy i powrózka nasiennego,
• żylaków powrózka nasiennego (częsta przyczyna niepłodności).

USG wykonuje się przez skórę moszny i nie wymaga żadnego przygotowania ze strony pacjenta.

USG przezodbytnicze prostaty (TRUS)

W przypadkach, gdy konieczna jest dokładniejsza ocena gruczołu krokowego, androlog może zlecić USG przezodbytnicze prostaty (TRUS). Badanie to wykonuje się przy podejrzeniu:

• przerostu prostaty,
• przewlekłego zapalenia prostaty,
• zmian nowotworowych.

Choć badanie może być niekomfortowe, trwa krótko i dostarcza precyzyjnych informacji o stanie gruczołu krokowego oraz pęcherzyków nasiennych.

Badania genetyczne w przypadku podejrzenia niepłodności

Gdy wyniki badań nasienia są poważnie zaburzone lub niepłodność utrzymuje się mimo leczenia, androlog może zlecić badania genetyczne. Najczęściej wykonywane testy to:

• badanie kariotypu – pozwala wykryć wady chromosomalne,
• analiza mikrodelecji chromosomu Y – istotna przy azoospermii (braku plemników),
• mutacje genu CFTR – związane z nieprawidłowym rozwojem nasieniowodów.

Wyniki tych badań pozwalają określić, czy problemy z płodnością mają podłoże genetyczne i czy istnieje ryzyko przekazania ich potomstwu.

Test fragmentacji DNA plemników

To badanie ocenia jakość materiału genetycznego zawartego w plemnikach. Może być zlecane, gdy:

• spermiogram jest prawidłowy, a mimo to nie dochodzi do zapłodnienia,
• występują poronienia na wczesnym etapie ciąży,
• pacjent jest narażony na stres oksydacyjny, zanieczyszczenia lub wysoką temperaturę jąder.

Podwyższony poziom fragmentacji DNA może obniżać szansę na zapłodnienie, nawet jeśli liczba plemników jest prawidłowa. Badanie to bywa pomocne przy kwalifikacji do procedur wspomaganego rozrodu.

Co dzieje się po badaniach andrologicznych? Kolejne kroki i możliwe konsultacje

Wyniki badań laboratoryjnych i obrazowych trafiają do androloga, który analizuje je w kontekście objawów pacjenta i przeprowadzonego wywiadu. Na tej podstawie lekarz decyduje o dalszym postępowaniu – czy możliwe jest wdrożenie leczenia od razu, czy konieczne są kolejne etapy diagnostyki.

Interpretacja wyników i omówienie ich z andrologiem

Podczas kolejnej wizyty androlog omawia z pacjentem wszystkie wyniki. Tłumaczy, co oznaczają poszczególne parametry, czy mieszczą się w normie i jakie mogą mieć znaczenie dla zdrowia. Wyjaśnia także możliwe przyczyny ewentualnych nieprawidłowości.

Kiedy androlog kieruje na dodatkowe badania lub do innych specjalistów?

Jeśli wyniki sugerują obecność innych problemów zdrowotnych, androlog może skierować pacjenta do specjalistów takich jak:

• urolog – w przypadku problemów z prostatą lub przewodami moczowymi,
• endokrynolog – przy poważniejszych zaburzeniach hormonalnych,
• seksuolog – gdy potrzebne jest wsparcie psychologiczne w leczeniu zaburzeń erekcji.

Dodatkowa diagnostyka może też obejmować badania genetyczne, rezonans magnetyczny lub biopsję – w zależności od sytuacji.

Jak wygląda plan leczenia po badaniach andrologicznych?

Na podstawie pełnej diagnostyki androlog opracowuje plan leczenia dostosowany do konkretnego przypadku. Może on obejmować:

• suplementację lub terapię hormonalną,
• leczenie farmakologiczne,
• zmiany stylu życia i diety,
• zabiegi medyczne, np. leczenie żylaków powrózka nasiennego.

Częścią planu są także regularne badania kontrolne, które pozwalają monitorować efekty terapii i w razie potrzeby ją modyfikować.

Dlaczego warto wykonać badania u androloga?

Wielu mężczyzn unika wizyt u lekarzy specjalistów, dopóki nie pojawią się poważne objawy. Tymczasem regularne badania andrologiczne pozwalają wcześnie wykryć zmiany, które mogą wpływać na płodność, sprawność seksualną i ogólne samopoczucie. Wczesna reakcja zwiększa skuteczność leczenia i ogranicza ryzyko powikłań.

Androlog nie tylko diagnozuje, ale także aktywnie wspiera mężczyzn w utrzymaniu zdrowia. Oferuje kompleksową opiekę w zakresie zaburzeń hormonalnych, płodności, funkcji seksualnych i chorób prostaty. Regularne wizyty i odpowiednie badania to świadoma decyzja, która może znacząco wpłynąć na jakość życia.